czwartek, 5 maja 2011

Czytanie po francusku

Niestety podane reguły nie pozwolą na 100% poprawnego czytania ale moim zdaniem są bardzo pomocne:)

Na początek:
Alfabet francuski:


A (a) J (żi) S (es)
B (be) K (ka) T (te)
C (se) L (el) U (u)
D (de) M (em) V (we)
E (e) N (en) W (dublewe)
F (ef) O (o) X (iks)
G (że) P (pe) Y (igrek)
H (asz) Q (ku) Z (zed)
I (i) R (er)

Oprócz tego, w języku francuskim istnieją znaki dodatkowe:

- samogłoski mogą nosić trzy rodzaje akcentów:
accent grave (`), accent aigu (´) oraz accent circonflexe (ˆ). Ich obecność zmienia wymowę samogłoski, a także może zmieniać znaczenie wyrazu: 
np. słówko ou znaczy albo, ale znaczy gdzie.

- Znak
tréma (¨) występuje wtedy, gdy sąsiadujące samogłoski powinny być czytane odzielnie, a nie tworzyć jedną głoskę, np. wyraz air (powietrze) czytamy er, ale Zaïre (Zair) czytamy Zair.

- Znak
cédille występuje jedynie przy literze c (ç), którą wymawiamy wtedy jako s, niezależnie od tego, jaka litera po niej następuje, np. français (francuski).
-
c przed samogłoskami e, i, y czytamy jako s. W pozostałych przypadkach – jako k
ciel (niebo)
café (kawiarnia, kawa)

- ch czytamy jak polskie sz
chanter (śpiewać)

- g przed samogłoskami e, i, y wymawiamy jako ż. W pozostałych przypadkach – jako g
changer (zmieniać)
religion (religia)
gare (dworzec)

- gn wymawiamy jak polskie ń
montagne (góra)

-
h nie wymawia się w ogóle horizon (horyzont)

- j czytamy jako ż
jour (dzień)

- ai czytamy jako e
semaine (tydzień)

- au, eau czytamy jako o
eau (woda)

- eu, œu jest zbliżone do niemieckiego ö
heure (godzina)
jeudi (czwartek)

- oi, oy wymawiamy ła
toi (ty)

- ou czytamy jako u
ouvrir (otwierać)

- nieakcentowanego e na końcu wyrazu nie wymawia się w ogóle usine (fabryka)

- ph czytamy jako f
pharmacie (apteka)

- qu czytamy jako k
quatre (cztery)

- na końcu wyrazu nie wymawia się spółgłosek d, p, s, t, x

Tyle na temat zasad podstawowych, a teraz pora na zasady bardziej "zaawansowane" :

Wymowa języka francuskiego według Międzynarodowej Transkrypcji Fonetycznej (IPA)

  • a – wymowa [a] , występuje częściej niż [ɑ] np. – avoir [avwa:ʀ] - mieć, bal [bal] - bal
    • a – [ɑ], np. bas - [bɑ] lub [ba] - niski, [bɑ:s] - niska, patte [pat] - łapa (zwierzęcia)
    • à – [a], np. voilà [vwala] - oto
    • â – [ɑ], np. âge [ɑ:ʒ] - wiek, pâte [pɑ:t] - ciasto (surowe)
    • ai – [ɛ], ("e" półotwarte) np. j'aime [ʒε:m] - kocham
    • ai – [e], ("e" półprzymknięte) np. j'ai [ʒe] - ja mam
    • aï – [ai], np. haïr [ai:ʀ] - nienawidzić
    • ail, aille – [aj], [ɑj], np. bail [baj] - umowa najmu, paille [pɑ:j] - słoma
    • aim, ain – [ɛ̃] (e nosowe), np. main [mε̃] - dłoń, nain [nε̃] - krasnoludek
    • am, an – [ɑ̃] ("a" nosowe), camp [kɑ̃] - obóz, banque [bɑ̃:k] - bank
    • au – [ɔ] ("o" półotwarte), np. auto [ɔtɔ] - auto, lub [o] ("o" półprzymknięte), np. baume [bo:m] - maść (balsam)
    • ay – [ɛ], [εi], [ei], [ɛj], np. saynète [sεnεt] - skecz (lub scenka), pays [pei] lub [pεi] - kraj, crayon [kʀɛjɔ̃] - ołówek
  • b – [b] , Barbie [baʀbi] - (lalka) Barbie
  • c – [k] - przed a, o, u, spółgłoską i na końcu wyrazu, np. cave [ka:v] - piwnica, code [kɔd] - kod, culte [kylt] - kult, nocturne [nɔktyʀn] nokturn, bloc [blɔk] - blok (bryła nieforemna)
    • c – [s] - przed e, é, è, i, y, np. mécène [mesɛn] - mecenas
    • ç – [s], np. ça [sa] - to (skrócone cela [səla] - to)
    • ch – [ʃ], np. chat [ʃa] - kot, chien [ʃjɛ̃] pies
  • d – [d] na początku i w środku wyrazu, np. date [dat] - data, nie wymawia się na końcu wyrazu, np. nid [ni] - gniazdo
    • dd – addition [addisiɔ̃] - rachunek, dodawanie
  • e – [ɛ], w sylabie akcentowanej (końcowej) przed spółgłoską wymawianą, np. bec [bεk] - dziób i w części niewymawianych, np. ballet [balε] - balet, mets [mε] - włóż,
    • e – [e], w sylabie akcentowanej (końcowej) przed spółgłoską niewymawianą r i z, np. aller [ale] - iść, chez [ʃe] - u (przyimek)
    • e – [e], zawsze w krótkich słowach, gdy e poprzedzone jest spłógłoską, np. je [ʒə] - ja, le (rodzajnik określony męski), de [də] - (przyimek), me [mə] - mnie, mi itd.
    • e – niewymawiane, niemal niewymawiane lub [ə], w sylabie nieakcentowanej, między spółgłoskami, np. petit [pəti] lub [p'ti] - mały, roulement [ʀulmɑ̃] - obrót, attachement [ataʃmɑ̃] - przywiązanie
    • e – [e] lub [ɛ] przed podwojoną spółgłoską
    • é – [e], zawsze wymawiane, np. allée [ale] - aleja, orienté [ɔʀjɑ̃te] - skierowany, parlé [paʀle] - mówiony
    • è – [ɛ], zawsze wymawiane, np. photosphère [fotosfɛʀ] - fotosfera, accès [aksε] - dostęp
    • ê – [ɛ], np. gêne [ʒɛn] - żenada
    • ë – [ɛ], np. Noël [noɛl] - (Boże Narodzenie)
    • eau – [o], np. beau [bo] - piękny
    • ei, eî – [ɛ], neige [nε:ʒ] - śnieg
    • eil – [ɛj], soleil [sɔlεj] - słońce
    • eim, ein – [ɛ̃], np. Reims [ʀε̃s], peintre [pε̃:tʀ] - malarz
    • em, en – [ɑ̃], np. temps [tɑ̃] - czas, entendre [ɑ̃tɑ̃:dʀ] - słyszeć
    • en – [ɛ̃], np. mien [mjɛ̃] - mój
    • enne – [ɛn], np. mienne [mjɛn] - moja
    • eu – [ø], np. bleu [blø] - niebieski
    • euil, euille, eur – [œ], np. chevreuil [ʃəvʀœj] - sarna, feuille [fœj] - liść, valeur [valœ:ʀ] - wartość
    • exa, exe, exi – początkowe [gz], np. examen [εgzamε̃] lub [egzamε̃] - egzamin, exercice [εgzεʀsis] - ćwiczenie, exister [εgziste] - istnieć
  • f – [f], np. mafia, maffia [mafja] - mafia
  • g – [g], przed spółgłoską oraz samogłoskami: a, o. u, np. Ganymède [Gɑnimɛd] Ganimed, égal [egal] - równy, gothique [gɔtik] - gotyk, aigu [egy] lub [εgy] - ostry
    • g – [ʒ] , przed e, i, y - géant [ʒeɑ̃] - ogromny, gigantyczny, tige [tiʒ] - łodyga, gymnastique [ʒimnastik] - gimnastyka
    • gn – [ɳ], magnifique [maɳifik] - cudowny, Pologne [poloɳ] - Polska
  • h – nie wymawiane
  • i – [i] w funkcji sylabicznej: np. ici [i.si] - tutaj oraz w sylabie akcentowanej, gdy jest fonetycznie końcowe, np. vie [vi] - życie, préavis [pʀe.a.vi] - wymówienie, zawiadomienie (z góry)
    • i – [j] w funkcji niesylabicznej lub przed samogłoską, np aïeul [ajœl] - przodek
    • i, ï – [j] bez względu na położenie, jeśli pisane jest przed samogłoską, np. miel [mjεl] - miód, hiérarchie [je.ʀaʀ.ʃi]
    • i – [ij] gdy jest poprzedzone grupą liter zakończoną "l" lub "r", oublier [ublije] - zapomnieć, trier [tʀije] - układać (coś wg. kategorii)
    • ill – [ij] po spółgłosce lub przed samogłoską, np. million [miljɔ̃] - milion, tilleul [tijœl] - lipa (roślina), rouille [ʀuj] - rdza
    • ill – [il] na początku wyrazu, np. illusion [ilyziɔ̃] - złudzenie
    • im, in – [ε̃] końcowe lub przed spółgłoską, np. impôt [ε̃po] - podatek, cumin [kymε̃] - kmin rzymski
    • im, in – [im], [in] przed samogłoską, np. mime [mim] - mim, cinéma [sinema] - kino
  • j – [ʒ], np. Jupiter [ʒypitɛʀ]
  • l – [l], np. couleur [kulœ:ʀ] - kolor
  • m – [m], np. mamie [mami] babcia; (grupy aim, am, aim, em, um - omówione przy odpowiednich samogłoskach początkowych)
  • n – [n] , np. neige [nε:ʒ] - śnieg, canine [kanin] - kieł; (grupy an, ain, en, enne, un - omówione przy odpowiednich samogłoskach początkowych)
  • o – [o] lub [ɔ], opis wymowy, patrz wyżej: "au", przykłady wymowy: pot [po] - garnek, moment [mɔmɑ̃] - chwila
    • œ – [œ] , np. œuvre [oe:vʀ] - dzieło
    • oi, oy – [wa] , np. boisson [bwasɔ̃] - napój, royal [ʀwajal] - królewski
    • om, on – [ɔ̃] przed spółgłoską lub fonetycznie końcowe, np. tombe [tɔ̃:b] - grób, laiton [lεtɔ̃] - mosiądz
    • om, on – [om], [ɔm], [on], [ɔn] przed samogłoską, np. atome [ato:m] - atom, tome [to:m] lub [tɔm] tom, cyclone [siklo:n] - cyklon, niż, tonalité [tɔnalite] - tonacja
    • ou, où, oû – [u] , np. (la) tour [tu:ʀ] wieża, où [u] - gdzie' dokąd, goûter [gute] - podwieczorek, voûte [vut] - sklepienie
  • p – [p], np. prendre [pʀɑ̃:dʀ] - brać
    • ph – [f], np. phare [fa:ʀ] - latarnia morska
    • pt – [t] w ramach jednej sylaby, [pt] w sybalach sąsiadujących, np. sculpture [skyl.ty:ʀ] - rzeźba, septembre [sεp.tɑ̃:bʀ] - wrzesień
  • q – [k], np. cinq [sε̃k] - pięć, cinquieme [sε̃kjεm] - piąty
  • r – [r], np. terrain [tεʀε̃] - teren
  • s – [s] początkowe i przed samogłoską lub spółgłoską, np. Slave, reste [ʀεst] - reszta, salle [sal] - sala
    • s – [z] między samogłoskami, np. prison [pʀizɔ̃] - więzienie
  • t – [t], sottise [sɔti:z] - głupota
    • tion [sjɔ̃], np. émotion [emosjɔ̃] - emocja
  • u – [y]
    • ui – [ɥ], np. nuire [nɥi:ʀ] szkodzić
    • um, un – [œ̃] [paʀfœ̃] [bʀœ̃]
    • um – [ɔm] w niektórych słowach pochodzenia łacińskiego, np. forum [fɔʀɔm], muzeum [myzeɔm]
  • v – [v], np. venir [vəni:ʀ] - przychodzić
  • w – [v], np. wagon [vagɔ̃] - wagon
    • w – [w], np. tramway - [tʀamwε]
  • x – [ks] wewnątrz i na końcu wyrazu, np. taxi [taksi] - taksówka, vexer [vεkse] - obrazić, thorax [tɔʀaks] - klatka piersiowa
    • x – [gz] przed "a" lub "e" początkowe na początku wyrazu, np. xénophobie [gzenɔfɔbi] - ksenofobia, Xavier [gzavie] - Ksawery oraz w słowie hexagone [εgzagɔn] - sześciobok
  • y – [j] payer [peje]; [pεje] - płacić
    • ym, yn – [ε̃], np. symbole [sε̃bɔl] - symbol, lynch [lε̃:ʃ] - samosąd
  • [z] – [z] na początku wyrazu, np. zèbre [zε:bʀ] - zebra
    • * [z] – niewymawiane na końcu wyrazu, np. assez [ase] - dość
     
Źródło:
 http://pl.wiktionary.org/wiki/Aneks:J%C4%99zyk_francuski_-_wymowa

3 komentarze:

  1. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  2. Bardzo solidne podstawy języka francuskiego i dziękuję ci za przypomnienie. Aktualnie i tak jestem kursantką w szkole językowej gdzie zapisałam się na kurs języka francuskiego https://lincoln.edu.pl/warszawa/jezyk-francuski i już powoli widzę, że robię postępy. Bardzo podoba mi się nauka francuskiego i mam zamiar kontynuować ją w następnym roku.

    OdpowiedzUsuń
  3. Bardzo fajne podstawy jeśli chodzi o język francuski i na pewno mogą się przydać każdemu kto ma ochotę rozpocząć naukę tego języka obcego. Ja jestem już na etapie nauki gramatyki z https://www.jezykiobce.pl/francuski/552-francuski-gramatyka-ksiazka-9788361828822.html więc wiem, że cały czas się rozwijam.

    OdpowiedzUsuń